ضریب بتای سهام و تمام چیزهایی که باید بدانید!

ضریب بتای سهام یکی از شاخص‌هایی است که در خرید و فروش سهام موثر است. اگر می‌خواهید… خریداری کنید؛ باید به این شاخص نیز توجه ویژه‌‌ای داشته باشید. شاید بارها و بارها در کتاب‌ها و مقالات مختلف در این باره خوانده یا شنیده باشید اما ندانید که چیست؟ و به چه کاری می‌آید؟ در این مقاله قصد داریم شما را با این شاخص بیشتر آشنا کنیم. توجه کنید که این شاخص می‌تواند استراتژی شما را چند قدم جلوتر ببرد. بنابراین اهمیت بالایی دارد. به طور کلی هر شاخصی به اندازه خود می‌تواند استراتژی سرمایه گذاری شما را بهبود دهد.

از این رو پیشنهاد می‌شود مقالات الف بورس را به دقت و هرروز مطالعه کنید. پیشنهاد ما اهمیت حدضرر تا کجاست؟، سود آورترین سهام های بورس را از آن خود کنید.، راز سود چند صد درصدی در بازی حق تقدم سهام، فروش سهام چرا و چگونه؟، نکات هوشمندانه برای خرید سهام سود آور و… است.

ضریب بتای سهام چیست؟

یکی از بهترین شاخص‌هایی که با آن می‌توانید ارزیابی سهام انجام دهید؛ ضریب بتای سهام است. توجه داشته باشید که بازار مفهوم ساده‌‌ای نیست. بنابراین نمی‌توان آن را به سادگی ارزیابی کرد. بنابراین با استفاده از یک شاخص ساده نمی‌توان بازار را ارزیابی نمود. بنابراین بهتر است شاخص‌های متفاوت را در ارزیابی سهام دخیل کنید.

ضریب بتا مشخص کننده ارزنده بودن یا بی‌ارزش بودن یک سهام نیست. بلکه یک ابزار آماری است. ابزارهای آماری نیز نوعی شاخص هستند که به ما در انتخاب سهام با افق روشن کمک می‌کنند. این ابزارها با ارزیابی روند سرمایه گذاری شما به شما کمک می‌کنند که سهامی با افق رویداد خوب خریداری کنید. از مهم‌ترین عواملی که می‌تواند در ضریب بتا تاثیر بگذارند می‌توان به میزان ریسک پذیری، سلیقه شخصی و سرمایه گذاری‌های گذشته سرمایه گذار اشاره کرد.

به طور کلی می‌توان گفت میزان هم سو بودن بازده یک سهم با کل بازار یا همان شاخص کل را با ضریب بتا می‌سنجند. در واقع ضریب بتا یکای اندازه گیری میزان هم سو بودن بازده سهام نسبت به کل بازار است.

تحلیل ضریب بتای سهام

هر شاخصی که اندازه گیری می‌کنید بدون انجام تحلیل درست نمی‌تواند برایتان مفید باشد. این شاخص چه P/E سهام باشد؛ چه ضریب بتا؛ باید به درستی تحلیل شود تا بتواند بهترین عملکرد را از خود نشان دهد. بنابراین اگر در سایتی تنها آموزش اندازه گیری شاخص را مشاهده کردید؛ به سرعت سایت را ترک کنید.

بتا اندازه گیری ساده‌‌ای دارد اما تحلیل آن را نمی‌توان به همین سادگی دانست. بنابراین در صورتی تحلیل سهام شما بهترین تحلیل و سودده خواهد بود که بتوانید به خوبی تحلیل کنید. بهتر است بدانید اگر ضریب بتا مثبت باشد، نشانه همسویی با بازار است. سهامی که شاخص بتای مثبت دارد در صورتی که دیگر شاخص‌ها هم نمای مناسبی داشته باشند می‌تواند برای شما سود آور باشد. توجه داشته باشید که این تنها سهام نیست که نیازمند بتای مثبت است. بلکه شاخص صنعت نیز باید دارای بتای مثبت باشد. به همین منظور قبل از ورود به بازار شاخص بتای صنعت را نیز موردبرسی قرار دهید.

درصورتی که بتای منفی داشتید؛ باید از سهم جدا شوید. منفی بودن بتا نشان دهنده این است که بازار نسبت به سهام واگرایی دارد. از این جهت بهتر است به سهام با بتای منفی نزدیک نشوید. مشاهده شده است بتای بازار صفر نیز می‌تواند باشد. در این صورت سهم و بازار باهم وابستگی چندانی در این مورد ندارند. به این معنی که عملکرد بتا در این صورت خنثی است.

محاسبه ضریب بتای سهام

در محاسبه ضریب بتا به جای اینکه عدد صفر مبنای محاسبه قرار گیرد؛ عدد یک را مبنا قرار می‌دهیم. به طور مثال اگر بگوییم ضریب بتای سهامی برابر ۱. ۲ است؛ به این معنی است که به هر میزان شاخص رشد یا نزول را تجربه کند؛ سهم موردنظر ما ۲۰ درصد رشد یا نزول بیشتری را متحمل می‌شود. به همین شکل اگر شاخص ده درصد رشد را تجربه کند؛ سهم موردنظر ۱۲ درصد رشد می‌کند. این بدان معنی است که رشد ۲۰ درصد بیشتر بوده است.

ضریب بتای تهاجمی

فرض کنید در شرکتی سرمایه گذاری کرده اید. رشد شاخص کل بازار در آن زمان خوب بوده و ضریب بتا نشان دهنده عدد ۲ است. این بدان معنی است که شما انتخاب درستی داشته اید. انتخابی به دور از احساسات و کاملا صحیح. در این حالت شاخص موردنظر شما ۲۰ درصد رشد کرده است. این یعنی آن سهم که خریداری کرده‌‌اید؛ ۴۰ درصد رشد داشته است. اما نکته مهمی که بسیاری از سرمایه گذاران تازه کار فراموش می‌کنند این است که برعکس این هم ممکن است.

فرض کنید سهام شرکتی را خریداری کرده اید. ضریب بتا عدد -۲ را نشان می‌دهد. در این صورت باید بگوییم انتخاب شما افتضاح بوده است. شما باید ببینید سهام به… خود رسیده است یا خیر. در صورتی که رسیده باشد؛ هیچ راهی جز فروش سهام ندارید. چراکه این بتا نشان دهنده این است که سهامی که خریداری کرده‌‌اید ۴۰ درصد افت داشته و شما را متحمل زیان کرده است.

به چنین ضریب بتا‌هایی که عددهای نسبتا خوب یا بدی نشان می‌دهند؛ ضریب بتای تحاجمی گفته می‌شود.

ضریب بتای تدافعی

بازهم فرض کنید سهامی خریداری کرده‌‌اید که ضریب بتای آن ۰. ۴ است. این سهام مناسب افرادی است که تلاش می‌کنند دارایی خود را حفظ کنند. این افراد یا سن بالایی دارند یا به تازگی ضربه مالی بزرگی را تجربه کرده اند. چراکه سهامی که این ضریب بتا را دارد؛ یعنی اگر شاخص ده درصد رشد را تجربه کند؛ سهم آن‌ها حدود ۴ درصد رشد می‌کند. این سود کم ولی با ریسک پایین است. به این نوع ضریب بتاهایی که افراد در حالت تدافعی انتخاب می‌کنند؛ ضریب بتای تدافعی گفته می‌شود.

ضریب بتای خنثی

زمانی که بتای سهامی برابر صفر باشد؛ به اصطلاح می‌گویند که ضریب بتای سهام خنثی است. این بدان معنی است که روند شاخص هیچ دخالتی در روند سهم موردنظر ما ندارد. این یعنی چه شاخص رشد داشته باشد و چه نزول کند؛ سهام رفتار منحصربه فردی دارد و تاثیری از شاخص نمی‌گیرد.

حالت رفتار معکوس

در صورتی که ضریب بتای سهمی منفی باشد؛ به این معنی است که رفتار سهام با رفتار شاخص رابطه عکس دارد. به طور خلاصه می‌توان گفت ضریب بتا تنها ۵ حالت زیر را تجربه می‌کند:

1. همسو با بازار (بازدهی برابر شاخص)
2. خنثی (بدون تاثیر پذیری از شاخص)
3. حرکت خلاف جهت شاخص کل
4. شارپ، مناسب نوسان گیری، پرریسک و تهاجمی
5. کند، ثقیل، کم ریسک، تدافعی

فورمول ضریب بتای سهام

در این فورمول در صورت کسر، کوریانس بین بازده سهم و بازده بازار را محاسبه می‌کنیم. در مخرج نیز واریانس کلی بازار قرار داده می‌شود. به یاد داشته باشید تنها محاسبه فورمول نیست که اهمیت دارد. بهتر است تحلیل به خوبی انجام گیرد.

در علوم مالی ضریب بتا عددی به منظور سنجش ریسک سیستماتیک بازار است. دقت داشته باشید که ریسک بازار به دو نوع: ۱. سیستماتیک ۲. غیر سیستماتیک تقسیم می‌شود. ریسک سیستماتیک به ریسک مربوط به تحولات کلی بازار می‌پردازد. برای مثال ریسکی که بیماری کرونا ایجاد کرده است یک ریسک سیستماتیک است. چراکه بر کل بازار تاثیر گذاشته است. ریسک غیر سیستماتیک نیز به برسی تحولات انفرادی و خاص شرکت می‌پردازد.

ضریب بتای نسبی سهام

در برخی موارد مشاهده شده است که تغییر پذیری و وابستگی یک حرکت یک سهم نسبت به شاخص کل بازار مورد برسی قرار نمی‌گیرد. در ضریب بتای نسبی به برسی وابستگی بین دو سهم گرچه از گروه‌های متفاوتی باشند؛ می‌پردازیم. به عنوان مثال هر تصمیمی که در سهم خودرویی سایپا گرفته شود؛ به شکل کاملا مستقیم بر نماد وساپا تاثیر می‌گذارد. این بدان معنی است که بتای مثبت بالایی نسبت به یکدیگر دارند. همچنین نشان دهنده وابستگی بالا میان این دو سهم است. به این نوع ضریب بتا، ضریب بتای نسبی سهام گفته می‌شود.

بتای سهام و مدیریت سبد گردان‌ها

سبدگردان‌ها باید توجه داشته باشند که به نسبت میزان سرمایه‌‌ای که تقبل می‌کنند؛ استراتژی‌های متفاوتی در نظر می‌گیرند. برای مثال اگر سبدی به ارزش یک میلیارد اداره می‌کنیم؛ بهتر است بتای کل سبد را پایین نگه داریم. این کار باعث می‌شود سرمایه‌‌ای که داریم را بهتر حفظ کنیم. این در حالی است که اگر سبد با ارزش کمتری مدیریت می‌کنیم؛ می‌توانیم ریسک بیشتری پذیرا باشیم. بنابراین می‌توان بتای بالاتری خریداری کرد.

نکات لحظه آخری ضریب بتای سهام

• سهام‌هایی که بتای بالاتری دارند؛ بهتر نقد می‌شوند. به این معنی که نقدشوندگی بهتری دارند.
• معمولا سهام‌هایی که بتای بالاتری دارند؛ برای نوسان گیری مناسب‌تر هستند. البته این سهام‌ها معمولا ریسک بیشتری هم خواهند داشت.
• سهم‌های کند و ثقیل معمولا بتای پایینی دارند.
• سهام‌هایی که عمق زیادی ندارند؛ معمولا بتای زیادی هم ندارند. این بدان معنی است که می‌توانید با پول کم نیز روی آن‌ها مانور دهید. مانند گروه قندی که هرگاه شاخص قرمز می‌شود؛ پول به سمت این گروه می‌رود. آن هم به این دلیل است که به راحتی و با پول کم حرکت می‌کنند.
• برای اندازه گیری بتای سهام معمولا از داده‌های ۹۰ روزه استفاده می‌شود.

ضریب بتای سهام از ابزارهای اندازه گیری است که به کمک سهام داران می‌آید. این ضریب به تنهایی نمی‌تواند تایین کند کدام سهام را خریداری می‌کنید. اما می‌تواند دلیل محکمی برای خرید سهام شرکت باشد. از مهم‌ترین و بهترین کارها برای داشتن یک سهام خوب، مطالعه است. بنابراین الف بورس پیشنهاد می‌کند مقالات اهمیت حدضرر تا کجاست؟، سود آورترین سهام های بورس را از آن خود کنید.، راز سود چند صد درصدی در بازی حق تقدم سهام، فروش سهام چرا و چگونه؟، نکات هوشمندانه برای خرید سهام سود آور و… را مطالعه کنید.