الگوی سر و شانه

دسته بندی :آموزش تکنیکال 9 شهریور 1403

مقدمه

الگوی سر و شانه یکی از الگوهای مهم و شناخته‌شده در تحلیل تکنیکال است که توسط بسیاری از سرمایه‌گذاران و معامله‌گران به‌عنوان ابزاری قوی برای پیش‌بینی تغییرات قیمت‌ها و شناسایی نقاط بازگشت روندها استفاده می‌شود. این الگو به‌طور خاص در بازارهای مالی همچون بورس، فارکس و ارزهای دیجیتال کارایی دارد و می‌تواند به معامله‌گران کمک کند تا تصمیمات هوشمندانه‌تری بگیرند و سودآوری خود را افزایش دهند.

در این مقاله از زبان سایت آکادمی سعید نجفی، به بررسی کامل و جامع الگوی سر و شانه می‌پردازیم. از تعریف و ساختار این الگو تا نحوه شناسایی و استفاده از آن در معاملات، تمامی جنبه‌های مهم این الگو مورد بحث قرار خواهد گرفت.

تعریف

الگوی سر و شانه (Head and Shoulders Pattern) یک الگوی برگشتی است که به معامله‌گران نشان می‌دهد احتمال پایان یک روند و آغاز یک روند جدید وجود دارد. این الگو معمولاً در انتهای یک روند صعودی یا نزولی ظاهر می‌شود و به دو نوع الگوی سر و شانه سقف (که نشان‌دهنده برگشت از روند صعودی به نزولی است) و الگوی سر و شانه کف (که نشان‌دهنده برگشت از روند نزولی به صعودی است) تقسیم می‌شود.

الگوی سر و شانه سقف شامل سه بخش اصلی است:

شانه چپ: یک قله یا پیک کوچک که در طول یک روند صعودی شکل می‌گیرد.
سر: قله‌ای که بالاتر از شانه‌های چپ و راست است و نشان‌دهنده بالاترین نقطه در روند صعودی می‌باشد.
شانه راست: قله‌ای که پایین‌تر از سر و تقریباً هم‌سطح با شانه چپ است.

الگوی سر و شانه کف نیز همان ساختار را دارد، اما برعکس عمل می‌کند و در روندهای نزولی ظاهر می‌شود.

ساختار الگوی سر و شانه

الگوی سر و شانه شامل سه قله متوالی است که به‌طور واضح با یکدیگر تفاوت دارند. به طور کلی، این الگو به شکل زیر تعریف می‌شود:

شانه چپ: قیمت ابتدا به‌صورت صعودی حرکت می‌کند و یک قله تشکیل می‌دهد، سپس به سمت پایین حرکت می‌کند تا یک کف جدید ایجاد کند.
سر: پس از تشکیل شانه چپ، قیمت دوباره به سمت بالا حرکت می‌کند و قله‌ای بزرگ‌تر از شانه چپ ایجاد می‌کند. این قله نشان‌دهنده سر در الگو است.
شانه راست: پس از تشکیل سر، قیمت مجدداً کاهش می‌یابد و یک کف جدید ایجاد می‌کند که هم‌سطح یا نزدیک به کف شانه چپ است. سپس یک قله جدید شکل می‌گیرد که ارتفاع آن کمتر از سر است.

خط گردن (Neckline): خط گردن به‌عنوان یک سطح حمایتی یا مقاومتی عمل می‌کند و از اتصال دو کف در الگوی سر و شانه سقف یا دو قله در الگوی سر و شانه کف به دست می‌آید. شکست این خط معمولاً نشان‌دهنده تأیید الگو و آغاز روند معکوس است.

نحوه شناسایی

تشخیص و شناسایی الگوی سر و شانه نیاز به دقت و تمرکز بالایی دارد. چندین مرحله برای شناسایی صحیح این الگو وجود دارد:

شناسایی شانه چپ: ابتدا باید به دنبال یک قله در طول یک روند صعودی باشید که پس از آن قیمت به سطح پایین‌تری برگردد.
شناسایی سر: قله دوم که بالاتر از شانه چپ است، به‌عنوان سر الگو شناخته می‌شود. پس از تشکیل سر، قیمت باید دوباره به سمت پایین حرکت کند و به نقطه‌ای هم‌سطح یا نزدیک به کف شانه چپ بازگردد.
شناسایی شانه راست: پس از بازگشت قیمت به سطح کف، یک قله جدید شکل می‌گیرد که باید پایین‌تر از سر باشد و به شانه راست معروف است.
ترسیم خط گردن: خط گردن با اتصال دو کف (در الگوی سر و شانه سقف) یا دو قله (در الگوی سر و شانه کف) ترسیم می‌شود.
شکست خط گردن: شکست خط گردن نشان‌دهنده تأیید الگو است و معامله‌گران معمولاً پس از شکست خط گردن وارد معامله می‌شوند.

انواع الگوی سر و شانه

الگوی سر و شانه سقف (Head and Shoulders Top): این الگو در انتهای یک روند صعودی شکل می‌گیرد و نشان‌دهنده بازگشت قیمت به روند نزولی است. با شکست خط گردن، معامله‌گران انتظار دارند که قیمت کاهش یابد و به دنبال فرصت‌های فروش هستند.
الگوی سر و شانه کف (Head and Shoulders Bottom): این الگو در انتهای یک روند نزولی شکل می‌گیرد و نشان‌دهنده بازگشت قیمت به روند صعودی است. با شکست خط گردن به سمت بالا، معامله‌گران به دنبال ورود به معاملات خرید هستند.

روانشناسی پشت الگوی سر و شانه

الگوی سر و شانه از نظر روانشناسی بازار اهمیت زیادی دارد. شکل‌گیری این الگو نشان‌دهنده تغییرات مهم در تمایلات سرمایه‌گذاران و معامله‌گران است. برای مثال، در الگوی سر و شانه سقف، اولین قله (شانه چپ) نشان‌دهنده آخرین تلاش خریداران برای ادامه روند صعودی است. اما با تشکیل قله سر، نشانه‌هایی از تردید و ضعف در بازار ظاهر می‌شود. شانه راست نشان‌دهنده تلاش‌های ناموفق برای ادامه روند صعودی است و شکست خط گردن تأیید نهایی برگشت روند به نزولی را نشان می‌دهد.

نحوه معامله با استفاده از الگوی سر و شانه

معامله‌گران با استفاده از الگوی سر و شانه می‌توانند فرصت‌های مناسبی برای ورود به معاملات داشته باشند. مراحل اصلی برای معامله بر اساس این الگو عبارتند از:

شناسایی الگو و ترسیم خط گردن: ابتدا باید الگوی سر و شانه را به‌طور کامل شناسایی کنید و خط گردن را ترسیم نمایید. تا زمانی که خط گردن شکسته نشده، الگو تأیید نمی‌شود و نباید وارد معامله شد.
انتظار برای شکست خط گردن: شکست خط گردن معمولاً به‌عنوان تأیید نهایی الگو تلقی می‌شود. معامله‌گران باید صبر کنند تا قیمت خط گردن را به‌طور قاطع بشکند و سپس وارد معامله شوند.
ورود به معامله: پس از شکست خط گردن، می‌توانید بر اساس جهت حرکت الگو وارد معامله شوید. در الگوی سر و شانه سقف، پس از شکست خط گردن به سمت پایین، وارد معامله فروش (Short) شوید و در الگوی سر و شانه کف، پس از شکست خط گردن به سمت بالا، وارد معامله خرید (Long) شوید.
تعیین هدف قیمتی: یکی از روش‌های تعیین هدف قیمتی در معاملات بر اساس الگوی سر و شانه، اندازه‌گیری فاصله بین سر و خط گردن است. این فاصله را می‌توان به‌عنوان هدف قیمتی پس از شکست خط گردن در نظر گرفت.
مدیریت ریسک: مدیریت ریسک همیشه بخش حیاتی هر معامله‌ای است. استفاده از استاپ‌لاس (Stop Loss) در نقاط مناسبی زیر یا بالای شانه راست، به شما کمک می‌کند تا از ضررهای احتمالی جلوگیری کنید.

مثال واقعی در بازارهای مالی

فرض کنید که شما در حال تحلیل یک سهام هستید و متوجه می‌شوید که پس از یک روند صعودی، سه قله پشت سر هم شکل گرفته‌اند که قله میانی (سر) بالاتر از دو قله دیگر (شانه چپ و شانه راست) است. خط گردن نیز از اتصال دو کف قله‌ها رسم شده است.

با مشاهده این الگو، شما منتظر شکست خط گردن می‌شوید. پس از اینکه قیمت خط گردن را به سمت پایین شکست، شما وارد معامله فروش می‌شوید و هدف قیمتی را برابر با فاصله سر تا خط گردن تعیین می‌کنید. همچنین، برای مدیریت ریسک، استاپ‌لاس خود را بالای شانه راست قرار می‌دهید.

مزایا و معایب استفاده

استفاده از الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال مزایا و معایبی دارد که در زیر به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

مزایا:

پیش‌بینی دقیق بازگشت روند: الگوی سر و شانه یکی از الگوهای برگشتی قابل اعتماد است که می‌تواند بازگشت روند را به‌طور دقیق پیش‌بینی کند.
آسانی تشخیص: این الگو به دلیل شکل مشخص و واضح خود به‌راحتی قابل شناسایی است و معامله‌گران حتی با تجربه کم نیز می‌توانند آن را تشخیص دهند.
قابلیت استفاده در تمامی بازارها: الگوی سر و شانه در تمامی بازارهای مالی از جمله سهام، فارکس، ارزهای دیجیتال و غیره قابل استفاده است.

معایب:

خطر شکست نادرست: مانند هر الگوی تکنیکالی دیگر، شکست‌های نادرست (False Breakouts) در الگوی سر و شانه ممکن است رخ دهد که می‌تواند منجر به زیان‌های ناخواسته شود.
زمان‌بر بودن شکل‌گیری الگو: شکل‌گیری الگوی سر و شانه ممکن است زمان زیادی ببرد و معامله‌گران باید صبر و شکیبایی زیادی داشته باشند.

نتیجه‌گیری

الگوی سر و شانه یکی از الگوهای مهم و مؤثر در تحلیل تکنیکال است که می‌تواند به معامله‌گران در شناسایی نقاط برگشت روندها کمک کند. با یادگیری نحوه شناسایی و استفاده از این الگو، معامله‌گران می‌توانند تصمیمات هوشمندانه‌تری بگیرند و سودآوری خود را افزایش دهند. با این حال، مانند هر ابزار دیگری در بازارهای مالی، استفاده از الگوی سر و شانه نیز نیاز به دقت، تجربه و مدیریت ریسک دارد.

برای موفقیت در معاملات با استفاده از الگوی سر و شانه، پیشنهاد می‌شود به‌طور مداوم بازار را تحت نظر داشته باشید، به تحلیل‌های تکنیکال دقت کنید و از ابزارهای مدیریت ریسک استفاده کنید.

منابع پیشنهادی: