آموزش معاملات آتی سهام و سکه

معاملات آتی سهام و سکه از جمله معاملاتی است که به آینده شرکت مربوط می‌شود. شرکتی که معاملات آتی خوبی انجام دهد؛ طبیعی است که بتواند معاملات دیگر خود را نیز به خوبی انجام دهد. به طور کلی می‌توان گفت بازار معاملات آتی بازاری است که در آن معاملات آینده انجام می‌گیرد. معاملات آتی نیز همان معاملات آینده هستند. این معاملات را می‌توان روی هر نوع دارایی انجام داد. در این مقاله شما را با معاملات آتی بازار سکه و سهام آشنا می‌کنیم. امروز این معاملات بخش پررنگی از بازار را به خود اختصاص داده اند. همچنین برای فهم بهتر این مقاله توصیه می‌شود مقالات دیگر الف بورس که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم را مطالعه کنید.

قرارداد آتی در معاملات آتی سهام و سکه

در هر شغل قرارداد می‌تواند متفاوت باشد. در بازار نیز انواع متفاوتی از قرارداد به چشم می‌خورد. از انواع متفاوت قرارداد‌های کاری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• قراراداد کار معین
• قرارداد تمام وقت
• قرارداد پاره وقت
• قرارداد نیمه وقت

در بازار سرمایه نیز انواع مختلفی از قرارداد وجود دارد. یکی از مهم‌ترین این قراردادها قراردادهای آتی است که در ادامه به خوبی درباره آن توضیح می‌دهیم.

قرارداد معاملات آتی

قراردادی که طی آن فروشنده متعهد می‌شود تعدادی سهام پایه به قیمت مشخص به خریدار بفروشد را قرارداد آتی می‌گویند. تا اینجا شبیه به تمام قراردادهای دیگر است. از جمله نکات مهم این نوع قرارداد سررسید آن است. در این قرارداد در زمان سررسید سهام باید تحویل شود. همچنین قیمت نیز در زمان امضا مشخص می‌شود. نکته مهم این است که قیمت به امروز است اما سهام امروز تحویل گرفته نمی‌شود. بنابراین این قرارداد کاربردهای بسیاری برای سرمایه گذاران دارد.
محدوده زمانی این قراردادها در زمانی که امضا می‌شوند مشخص می‌شوند. به این معنی که تنها در آن بازه زمانی می‌توان سهام موردنظر را خرید و فروش کرد. به همین دلیل است که این قراردادها را نمی‌توان از سررسیدی به سررسید دیگر موکول کرد. همین است که ریسک افزونی به آن می‌دهد. این قرارداد ضابطه‌های بسیاری دارد. ضوابطی که نه تنها دست و پا گیر نیست بلکه موجب افزایش کیفیت معاملات می‌شود.

قرارداد آتی

بسیاری از ضوابطی که در بورس وجود دارد به نوعی تزئینی است! یعنی امروز کمتر اجرا می‌شود. اما ضوابط مربوط به قرارداد معاملات آتی بسیار جدی گرفته می‌شود. این اهمین در قراردادهای معاملات آتی سهام و سکه بیشتر خودش را نشان می‌دهد. در این قراردادها تنها تعیین قیمت است که بر عهده طرفین می‌باشد. در این قرارداد تعداد سهم در هر بسته، تاریخ سررسید و… در قانون مشخص شده است. بنابراین طرفین اجازه تغییر در آن را ندارند.

اهم اصطلاحات در قراردادهای آتی

وجه تضمین اولیه

این مقدار را دو طرف قرارداد باید پرداخت کنند. دلیل آن هم این است که کسی نتواند به قول معروف دبه کند و از انجام قرارداد سرباز زند. این وجه در قالب شرط ضمن عقد و به مقدار مشخص در قانون دریافت می‌شود. توجه داشته باشید که این مبلغ حتی در صورت تغییر قیمت سهام پایه ثابت می‌ماند.
در بورس تهران این مبلغ به اندازه ده درصد ارزش قرارداد با قیمت پایه اولین روز معاملاتی است که اهرم پنج برابری ایجاد می‌کند. البته لازم به ذکر است که این نسبت می‌تواند تغییر کند. آن هم به این علت که وجه تضمین ثابت است اما نمی‌توان تضمین کرد قیمت ثابت بماند.

حداقل وجه تضمین

حتما شما هم بسیار ناراحت می‌شوید زمانی که ببینید شریکتان شما را رها کرده است. از عدم انجام وظایف نیز کسی نیست که خوشحال شود. بنابراین در قرارداد درصدی به عنوان حداقل وجه تضمین وجود دارد که در صورتی که موجودی حسابی که در قرارداد طرفین معرفی کردند کمتر از آن شود؛ اخطاری تحت عنوان اختار حداقل وجه تضمین برای او صادر می‌شود. توجه داشته باشید که در بازار بورس تهران این رقم ۶۰ درصد قرارداد است.

موقعیت تعهدی خرید یا فروش

به موقعیتی که فرد در آن قرار می‌گیرد و متعهد می‌شود سهام پایه‌‌ای را خریداری کند؛ موقعیت پایه خرید گفته می‌شود. به همین نسبت به موقعیتی که فرد در آن متعهد می‌شود سهام پایه‌‌ای را بفروشد؛ موقعیت پایه فروش گفته می‌شود.

موقعیت تعهدی باز

به موقعیتی که فرد در انجام تعهدات خود ملتزم باشد؛ موقعیت تعهدی باز گفته می‌شود.

تسویه فیزیکی

پرداخت نهایی از طریق انتقال کد سهم پایه از فروشنده به خریدار انجام می‌شود. در همین زمان است که خریدار موضف است تمام مبلغ را پرداخت کند. این زمان نیز همان سررسید قرارداد آتی است.

تسویه نقدی

تسویه نهایی این قرارداد به روش نقدی براساس آخرین قیمت تسویه روزانه، تسویه نقدی می‌گویند. این کار منجر به سقوط تعهدات طرفین می‌شود. تسویه نقدی در صورتی اتفاق می‌افتد که قرارداد به انتها رسیده باشد؛ یک طرف قرارداد نکول کرده باشد یا نماد معاملاتی در زمان سررسید بسته باشد.

نکول

نکول همان عدم اجرای تعهدات است. در صورتی که یکی از طرفین قرارداد اعم از فروشنده یا خریدار از انجام تعهدات خود سر باز زند؛ می‌گویند نکول کرده است.
بازار معاملات آتی سهام و سکه
امروز این بازار در ایران رونق گرفته است. بسیاری از افرادی که تلاش می‌کنند قراردادهای آتی ببندند؛ به دنبال قراردادهای آتی سهام و سکه هستند. اما چه چیزی سهام داران را مجاب می‌کند از بازار آتی استفاده کنند؟

مزایای بازار آتی

اهرمی بودن

این بازار دارای ویژگی‌های اهرمی می‌باشد. به این معنی که در صورتی که سرمایه شما کم باشد؛ می‌توانید سود بیشتری ببرید. از امکانات شگفت انگیز این بازار این است که حتی ممکن است بتوانید بیش از پنج برابر آورده نقدی سود کنید. توجه داشته باشید که هیچ ارزانی بی‌حکمت نیست و هیچ گرانی هم الکی نیست! درست است که این بازار سود هنگفتی نسیب شما می‌کند. اما به همین نسبت امکان ضرر کردن نیز دارد. بنابراین می‌توان گفت ریسک شما نیز بیشتر خواهد بود.

اهرم بازار مالی آتلی سکه و سهام

سهم داشته باش یا نه؟

در بازار بورس برای خرید و فروش کردن باید سهام داشته باشید. این امکان اما در بازار معاملات آتی با کمی تغییر وجود دارد. یعنی چه؟ یعنی اگر شما سهام پایه هم نداشته باشید؛ بازهم می‌توانید موقعیت فروش کسب کنید. البته این به معنی این نیست که پولی به دست آورید بدون اینکه چیزی بفروشید. بلکه به این معنی است که قرارداد ارزش خرید و فروش دارد. این ویژگی به شما امکان می‌دهد حتی در بازاری که نزولی است؛ سود کنید.

شناسایی موقعیت

در بازار سهام شناسایی سود و زیان منوط به فروش سهم است. در بازار آتی اینطور نیست. سود و زیان این قرارادادها به شکل روزانه محاسبه و به حساب مشتری واریز می‌شود. توجه داشته باشید که این بدان معنی است که نیازی نیست از بازار خارج یا به آن وارد شوید تنها به این دلیل که می‌خواهید یک ارزیابی موقعیت انجام دهید.

تغییر موقعیت قبل از سررسید

در قراردادهای آتی نیازی نیست برای تغییر موقعیت سررسید فرا رسد. شما می‌توانید در صورتی که زیان پیش بینی کردید؛ همان لحظه از بازار خارج شوید. در این حالت شما می‌توانید موقعیت خود را از طریق معامله معکوس (فروش در مقابل موقعیت بازخرید و بلعکس) تغییر دهید.

ریسک نوسان قیمت

در بازار سهام ریسک نوسان قیمت وجود دارد. یکی از راه‌های پوشش این ریسک، استفاده از قراردادهای آتی است. سرمایه گذارانی که افق سرمایه گذاری بلند مدت دارند می‌توانند از این بازار به عنوان پوشش برای ریسک نوسان قیمت استفاده کنند.

ریسک اعتباری

ریسک اعتباری در این قراردادها بسیار کم است. آن هم به دلیل نقش اتاق پایاپای و کارگزاری است. با یک تحقیق ساده می‌توانید از این نقش‌ها مطلع شوید.

کارمزد و جرائم در بازار معاملات آتی سهام و سکه

کارمزد در معاملات آتی سکه و سهام

در هر بازاری جریمه‌هایی وجود دارد. در واقع می‌توان گفت قوانینی وجود دارد که در صورتی که از آن‌ها پیروی نکنید؛ جریمه می‌شوید. تعدادی از آن‌ها را در ادامه به شما معرفی می‌کنیم. لازم است بدانید جریمه نوعی زیان است. بنابراین انجام کارهای خلاق قوانین بازار نیز نوعی ریسک به شمار می‌رود. در ادامه این مقاله همچنین شما را با کارمزد هر کار در بازار معاملات آتی آشنا می‌کنیم. بنابراین بهتر است در ادامه همراه الف بورس بمانید.
کارمزد در ایجاد موقعیت خرید، شبیه به کارمزد بازار نقد است. این کارمزد معادل ۰. ۰۰۴۹۶ از ارزش قرارداد می‌باشد. به همین شکل کارمزد ایجاد موقعیت فروش نیز مشابه کارمزد بازار نقد می‌باشد. تفاوت آن‌ها این است که به این کارمزد مالیات تعلق نمی‌گیرد. این بدان دلیل است که در طی دوره قرارداد آتی سهمی جا به جا نمی‌شود. کارمزد ایجاد موقعیت فروش چون مالیات پرداخت نمی‌کند؛ برابر ۰. ۰۰۵۴۴ خواهد بود.
از انواع دیگر کارمزد که گرفته می‌شود می‌توان به کارمزد تسویه اشاره کرد. این کارمزد در صورت ورود قرارداد به دوره تسویه و تحویل گرفته می‌شود. توجه داشته باشید که حتی در صورتی که سهمی انتقال داده نشود نیز باید این کارمزد را پرداخت کرد. ارزش این کارمزد معادل ۰. ۰۰۵ ارزش قرارداد با قیمت تسویه روز آخر در بازار معاملات آتی می‌باشد.
مهم‌ترین جریمه که در بازار سرمایه اخذ می‌شود جریمه نکول است. در این صورت از طرفی که نکول کرده است مبلغی معادل ۰. ۰۱ ارزش قرارداد اخذ و به طرف مقابل پرداخت می‌شود. توجه داشته باشید که این در صورتی است که یکی از طرفین نکول کرده باشد. در صورتی که دوطرف نکول کرده باشند؛ مبلغی دریافت و پرداخت نمی‌شود.

ورود به بازار معاملات آتی سهام و سکه

به طور کلی برای ورود به بازار معاملات آتی باید در اولین گام به دفتر کارگزاری مراجعه و فرم‌های مربوطه را پر کنید. این فرم‌ها شامل قرارداد مشتری – کارگزار، بیانیه ریسک و درخواست انتقال کد و… می‌باشد که به شما ارائه می‌شود. گام بعدی مربوط به کارگزاری است که باید کد معاملاتی شما را تعریف کند.
اینجاست که شما باید حداقل وجه تضمین را به حساب کارگزار واریز کنید. در این مرحله است که سفارش شما باید وارد سیستم شود. انجام معامله که مهم‌ترین بخش است نیز در این مرحله انجام می‌گیرد. توجه داشته باشید که شما قبل از این مرحله باید پیش بینی‌های لازم را انجام داده و با چشمان باز معامله کنید.

آخرین مرحله تعدیل حساب شماست که به شکل روزانه انجام می‌شود. برای مثال در صورتی که موقعیت بازخرید داشته باشید؛ و افزایش در قیمت تسویه باشد؛ به اندازه تغییر قیمت سود به حساب شما واریز می‌شود. همچنین در صورت داشتن موقعیت بازفروش و افزایش در قیمت تسویه این تغییر مبلغ از حساب شما کسر می‌شود.

توجه داشته باشید!

خروج از بازار معاملات آتی سهام و سکه

شما می‌توانید از طریق اتخاذ موقعیت معکوس از بازار خارج شوید. به مثال زیر توجه کنید. در بازار معاملات آتی سهام و سکه در صورتی که مشتری سهامX را به قیمت ۵۰۰۰ ریال خریداری کرده باشد و همان سهم را در همان سررسید به قیمت ۶۰۰۰ ریال بفروشد؛ موقعیت بازخرید در برابر موقعیت بازفروش خنثی می‌شود. دراین مثال سود مشتری بدون در نظر گرفتن کارمزد برابر ۱۰۰۰ ریال است که به حساب وی واریز می‌شود.

دوران تسویه در معاملات آتی سهام و سکه

در صورتی که موقعیت تا آخرین روز معاملاتی باز باشد؛ وارد دوران تسویه و تحویل می‌شویم. ورود به این دوران به این معنی است که باید کارمزد تسویه پرداخت شود. کسی که موقعیت فروش دارد باید تا آخرین روز معاملاتی سهمی که معامله شده است را در کد معاملاتی خود داشته باشد. توجه داشته باشید که آخرین روز معاملاتی روز قبل از تسویه و تحویل است. فروشنده نیازی به اعلام تسویه ندارد. در صورت وجود سهم شرکت سپرده گذاری به شکل خودکار انتقال را انجام می‌دهد. در غیر اینصورت نکول کرده و جریمه می‌شود. در صورت اجرای تعهدات، در آخرین روز تسویه مبلغ به حساب کارگزار فروشنده واریز می‌شود. همان زمان سهم به کد معاملاتی خریدار تخصیص داده می‌شود.

دوران تسویه در معاملات آتی

معاملات آتی سهام و سکه بازار گسترده‌‌ای است که در این مقاله مجال اتمام آن نبود. بنابراین آن را در قسمت بعد به شما ارائه می‌کنیم. توجه داشته باشید که می‌توانید از دیگر مقالات آموزش پایه الف بورس نیز استفاده کنید. از جمله این مقالات می‌توان به انواع مجامع بورسی، تحلیل بین بازاری، اطلاعات زدگی، سرمایه گذاری در بازار‌های پرنوسان و اعتیاد ترید کردن اشاره کرد. این مقالات به نوعی پایه برای فهم دیگر مقالات هستند. ورود به بازار سرمایه و معاملات آتی ساده نیست. با استفاده از این مقالات می‌توان کمی آن را ساده‌تر کرد.