افزایش سرمایه شرکت ها

دسته بندی :آموزش بورس از صفر 2 اردیبهشت 1397

شرکت ها برای اجرای طرح های جدید و یا گسترش فعالیت های خود به منابع مالی جدید نیاز دارند این وجوه به روش های مختلفی تامین میگردد.یکی از شیوه های تامین مالی افزایش سرمایه است. که در نتیجه آن تعداد سهام شرکت افزایش میابد.

فهرست مطالب . . .

برای افزایش سرمایه هیئت مدیره در مجمع عمومی فوق العاده ، علت افزایش سرمایه و شیوه به کارگیری و بازدهی مورد انتظار آن را شرح میدهد..
و در صورتی که سهامداران طرح توجیهی هیئت مدیره را تصویب کنند افزایش سرمایه اجرا می شود.
مهم ترین روش های افزایش سرمایه : افزایش سرمایه به روش جایزه یا سود انباشته و از محل آورده می باشد.
در حالت کلی افزایش سرمایه دو دسته است:
باعث ورود نقدینگی به شرکت نمی شود
باعث ورود نقدینگی به شرکت می شود
تجدید ارزیابی
آورده نقدی
انباشته
مطالبات
اندوخته
صرف سهام (سلب حق تقدم)
انواع افزایش سرمایه
اگر بخواهیم یک دسته بندی از انواع روش های افزایش سرمایه داشته باشیم، می توان ۴ دسته کلی در نظر گرفت:
1️⃣ از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران
2️⃣ از محل سود انباشته (سهام جایزه)
3️⃣ از محل تجدید ارزیابی دارایی ها (سهام جایزه)
4️⃣ ترکیبی از روش های فوق
افزایش سرمایه از محل آورده نقدی
اگر شرکتی بخواهد فعالیتی را انجام دهد که به منابع مالی جدید نیاز داشته باشد در صورتی که منابع لازم را برای تامین این نیاز در اختیار نداشته باشد ناچار به دریافت منابع جدید از بازار اولیه است.
برای انجام این کار شرکت می تواند از شیوه افزایش سرمایه از محل آورده استفاده کنند. این عمل میتواند به 2 صورت انجام پذیرد.
1- از طریق اعطای حق تقدم خرید سهام جدید به سهام داران فعلی در این حالت سهامداران فعلی شرکت در خرید سهام جدید اولویت دارند
2- در صورتی که مجمع فوق العاده تصویب کند شرکت میتواند افزایش سرمایه را بدون اعطای حق تقدم به سهامداران موجود به عموم مردم عرضه کند.
در این روش اوراقی تحت عنوان حق تقدم سهام در اختیار سهامداران فعلی قرار می گیرد. سهامدار در مدت زمان مجاز برای معاملات این اوراق که معمولا ۲ ماه است و به آن مهلت پذیره نویسی گفته می شود،می تواند یکی از دو کار را انجام دهد:
پرداخت مبلغ اسمی سهام: در این روش شما به ازای هر سهم باید مبلغی را دراین بازه زمانی ۲ماهه به شرکت پرداخت نمایید.این مبلغ در ایران معمولا ۱۰۰۰ ریال(قیمت اسمی سهم) است.با این کار پس از طی شدن مراحل افزایش سرمایه،حق تقدم شما تبدیل به سهم عادی می شود.
فروش حق تقدم: اگرشما به هر علتی تمایل نداشته باشید که از حق تقدم های خود استفاده کنید می توانید در این بازه زمانی ۲ ماهه حق تقدم های خود را به سرمایه گذاران دیگر بفروشید. این حق تقدم ها مثل سهام عادی در بورس قابل معامله هستند. مثلا حق تقدم ایران خودرو با نماد خودروح معامله می شود. قیمت حق تقدم به اندازه آورده شما (معمولا ۱۰۰۰ ریال) از قیمت روز سهم اصلی در بازار کمتر است.
نکته: اگر شما به هر علتی مبلغ اسمی سهام را پرداخت نکنید و همچنین حق تقدم خود را نیز به فروش نرسانید، پس از اتمام مهلت پذیره نویسی حق تقدم سهام شما به فروش می رود. یعنی شرکت حق تقدم های استفاده نشده را از طریق بورس به فروش می رساند و مبلغ حاصل از فروش را بعد از کسر کارمزدها به حساب شما واریز می کند. قیمت فروش در این مواقع معمولا نزدیک به قیمت روزهای آخر پذیره نویسی حق تقدم هاست.
معایب
مزایا
زمان بر بودن فرآیند
تزریق نقدینگی به شرکت
مقاومت سهامداران در واریز ارزش اسمی هر سهم
سرعت گرفتن فرآیند های توسعه ای
کمک به بهبود سود آوری در بلند مدت
افزایش سرمایه به روش جایزه یا سود انباشته
هیئت مدیره شرکت ها به دلایل مختلف و طبق قانون تجارت شرکت ها درصدی از سود شرکت را به صورت انباشته نگه داری می کنند. این سود در حسابی تحت عنوان سود انباشته در صورت های مالی شرکت ثبت می شود. این سود متعلق به سهامداران است. همچنین در شرکت های زیان ده این انباشته میتواند به صورت زیان انباشته نیز باشد..
در روش سود انباشته عملا جریان نقدینگی جدید به شرکت وارد نمی شود. پس به دلیل اینکه سهامداران پولی برای سهام جدید خود پرداخت نمی کنند به سهامی که به این روش به سهامدار تعلق می گیرد، سهام جایزه هم گفته می شود. در روش سود انباشته درصد مالکیت سهامدار در شرکت تغییری پیدا نمی کند. یعنی به همان نسبت که سرمایه شرکت زیاد می شود تعداد سهام سهامدار نیز افزایش پیدا می کند. از نظر تئوریک میزان دارایی شما نیز تغییری نمی کند، یعنی به همان نسبت که تعداد سهام شما زیاد می شود قیمت سهام کاهش پیدا می کند.
معایب
مزایا
عدم ورود نقدینگی جدید به شرکت
سرعت گرفتن فرآیند های توسعه ای
کمک به بهبود سود آوری در بلند مدت
افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی:
در حسابداری تعهدی ارزش دارایی‌ها به بهای تمام شده تاریخی یعنی قیمت‌هایی که خریداری شده‌اند ثبت می‌‍‌شوند. در کشورهایی نظیر ایران پس از گذشت حتی چند سال از تاسیس شرکت، دارایی‌های ثابت مشهود ارزشی بسیار متفاوت از آنچه ثبت شده‌اند پیدا می‌کنند. این شرکت‌ها می‌توانند دارایی‌های ثابت مشهود خود را نظیر زمین، ساختمان، ماشین‌آلات و تجهیزات، سرمایه‌گذاری‌ها و… مورد تجدید ارزیابی قراردهند تا با به روز شدن دارایی‌ها در ترازنامه موجب شفافیت بهتر صورت‌های مالی و تصمیم‌گیری بهتر سهامداران درخصوص ارزش ذاتی شرکت شوند.
دلایل افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها
برای بررسی دلایل افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها شرکت‌هایی که اقدام به این نوع افزایش سرمایه می‌کنند را به سه دسته طبقه‌بندی می‌کنیم:
۱) شرکت‌هایی با حاشیه سود مطمئن و وضعیت عملیاتی خوب
۲) شرکت‌های دچار بحران مالی اغلب ورشکسته (مشمول ماده ۱۴۱)
۳) بانک‌ها، بیمه‌ها و موسسات مالی.
شرکت‌هایی با حاشیه سود مطمئن و وضعیت عملیاتی خوب
گاهی شرکت‌های قدیمی که سرمایه اسمی کمی دارند به منظور استفاده از ظرفیت بدهی خود و دریافت تسهیلات مالی بیشتر اقدام به افزایش سرمایه از این محل می‌کنند. افزایش سرمایه برای چنین شرکت‌هایی که از نظر عملیاتی وضعیت با ثبات و مطمئنی دارند و از حاشیه سود قابل توجهی برخوردار هستند مطلوب است و می‌تواند ظرفیت استفاده از بدهی شرکت‌ها را افزایش داده و منافع بیشتری برای سهامداران فراهم آورد.
شرکت‌های دچار بحران مالی
شرکت‌های مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت برای خروج از شرایط ورشکستگی اقدام به این کار می‌کنند. همچنین شرکت‌های دارای نسبت بدهی بالا (بدهی به حقوق صاحبان سهام) توانایی دریافت وام جدید را ندارند اقدام به این افزایش سرمایه می‌کنند. بنابراین شرکت با افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها وضعیت ساختار سرمایه را سر و سامان داده و با کاهش نسبت زیان انباشته به سرمایه از مشمولیت قانون ورشکستگی (ماده ۱۴۱ قانون تجارت) خارج می‌شود؛ همچنین می‌تواند برای تامین مالی مجدد از محل دریافت وام‌های جدید، نیز اقدام کند اما این کار با افزایش هزینه‌های مالی همراه است. اگر در ادامه شرکت عملکرد مناسبی نداشته باشد افزایش هزینه‌های مالی می‌تواند بار دیگر بر مشکلات شرکت افزوده و بحران شرکت را شدیدتر کند.
بانک‌ها و بیمه‌ها
برای بانک‌ها و بیمه‌ها افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها می‌تواند مفید باشد. زیرا در بانک‌ها افزایش سرمایه اسمی در ترازنامه موجب بهبود نسبت کفایت سرمایه و افزایش قدرت وام‌دهی می‌شود. همچنین در بیمه‌ها نیز افزایش سرمایه اسمی می‌تواند قدرت بیمه‌ها را برای افزایش میزان سرمایه‌گذاری بالا ببرد.
نکات مهم موجود در این نوع افزایش سرمایه
– طبق استاندارد حسابداری شماره ۱۱ ایران، تجدید ارزیابی دارایی‌های ثابت مشهود مجاز است. در صورت اتخاذ این روش از سوی شرکت، هر ۳ تا ۵ سال باید تکرار شود. (سرمایه‌گذاری‌ها یک سال) اما با توجه به اینکه انجام تجدید ارزیابی دارایی‌های ثابت مشهود مستلزم تحمل هزینه‌های قابل توجه مثل پرداخت مالیات است، شرکت‌ها به آن رغبتی ندارند مگر اینکه مجبور باشند.
– مبلغ تجدید ارزیابی (درآمد غیر‌عملیاتی تحقق نیافته ناشی از تجدید ارزیابی) مستقیما با عنوان مازاد تجدید ارزیابی ثبت و در ترازنامه به‌عنوان بخشی از حقوق صاحبان سرمایه طبقه بندی می‌شود و در صورت سود و زیان جامع انعکاس می‌یابد، بنابراین سودی در صورت سود و زیان شناسایی نمی‌شود.
معایب
مزایا
عدم تغییر ارزش ذاتی شرکت
انضباط در صورت های مالی
عدم ورود نقدینگی جدید به شرکت
به روز شدن ارزش دارایی های شرکت
افزایش قدرت دریافت وام توسط شرکت
مراحل افزایش سرمایه: ۱- پیشنهاد هئیت مدیره ۲- تهیه طرح توجیهی و تائید حسابرس ۳- بررسی طرح توسط سازمان الف: تائید طرح و صدور مجوز ب: اگر تائید نشد عودت مجدد طرح به شرکت برای اصلاح و شروع روند از ابتدا ۴- برگزاری مجمع عمومی فوق العاده جهت تصویب افزایش سرمایه ۵- انجام فعالیت های اداری ثبت ۶- ثبت افزایش سرمایه و توزیع اوراق جدید.
سوال
افزایش سرمایه شامل چه کسانی میشود؟
افزایش سرمایه مستلزم برگزاری مجمع فوق العاده است و هر کس در تاریخ مجمع سهامدار شرکت باشد در افزایش سرمایه شرکت سهیم بوده است.

برای افزایش سرمایه هیئت مدیره در مجمع عمومی فوق العاده ، علت افزایش سرمایه و شیوه به کارگیری و بازدهی مورد انتظار آن را شرح میدهد..

و در صورتی که سهامداران طرح توجیهی هیئت مدیره را تصویب کنند افزایش سرمایه اجرا می شود.

مهم ترین روش های افزایش سرمایه : افزایش سرمایه به روش جایزه یا سود انباشته و از محل آورده می باشد.

در حالت کلی افزایش سرمایه دو دسته است:

*باعث ورود نقدینگی به شرکت نمی شود*	*باعث ورود نقدینگی به شرکت می شود*
تجدید ارزیابی	آورده نقدی
انباشته	مطالبات
اندوخته	صرف سهام (سلب حق تقدم)

انواع افزایش سرمایه

اگر بخواهیم یک دسته بندی از انواع روش های افزایش سرمایه داشته باشیم، می توان ۴ دسته کلی در نظر گرفت:

1️⃣ از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران

2️⃣ از محل سود انباشته (سهام جایزه)

3️⃣ از محل تجدید ارزیابی دارایی ها (سهام جایزه)

4️⃣ ترکیبی از روش های فوق

افزایش سرمایه از محل آورده نقدی

اگر شرکتی بخواهد فعالیتی را انجام دهد که به منابع مالی جدید نیاز داشته باشد در صورتی که منابع لازم را برای تامین این نیاز در اختیار نداشته باشد ناچار به دریافت منابع جدید از بازار اولیه است.

برای انجام این کار شرکت می تواند از شیوه افزایش سرمایه از محل آورده استفاده کنند. این عمل میتواند به 2 صورت انجام پذیرد.

1- از طریق اعطای حق تقدم خرید سهام جدید به سهام داران فعلی در این حالت سهامداران فعلی شرکت در خرید سهام جدید اولویت دارند

2- در صورتی که مجمع فوق العاده تصویب کند شرکت میتواند افزایش سرمایه را بدون اعطای حق تقدم به سهامداران موجود به عموم مردم عرضه کند.

در این روش اوراقی تحت عنوان حق تقدم سهام در اختیار سهامداران فعلی قرار می گیرد. سهامدار در مدت زمان مجاز برای معاملات این اوراق که معمولا ۲ ماه است و به آن مهلت پذیره نویسی گفته می شود،می تواند یکی از دو کار را انجام دهد:

پرداخت مبلغ اسمی سهام: در این روش شما به ازای هر سهم باید مبلغی را دراین بازه زمانی ۲ماهه به شرکت پرداخت نمایید.این مبلغ در ایران معمولا ۱۰۰۰ ریال(قیمت اسمی سهم) است.با این کار پس از طی شدن مراحل افزایش سرمایه،حق تقدم شما تبدیل به سهم عادی می شود.
فروش حق تقدم: اگرشما به هر علتی تمایل نداشته باشید که از حق تقدم های خود استفاده کنید می توانید در این بازه زمانی ۲ ماهه حق تقدم های خود را به سرمایه گذاران دیگر بفروشید. این حق تقدم ها مثل سهام عادی در بورس قابل معامله هستند. مثلا حق تقدم ایران خودرو با نماد خودروح معامله می شود. قیمت حق تقدم به اندازه آورده شما (معمولا ۱۰۰۰ ریال) از قیمت روز سهم اصلی در بازار کمتر است.

نکته: اگر شما به هر علتی مبلغ اسمی سهام را پرداخت نکنید و همچنین حق تقدم خود را نیز به فروش نرسانید، پس از اتمام مهلت پذیره نویسی حق تقدم سهام شما به فروش می رود. یعنی شرکت حق تقدم های استفاده نشده را از طریق بورس به فروش می رساند و مبلغ حاصل از فروش را بعد از کسر کارمزدها به حساب شما واریز می کند. قیمت فروش در این مواقع معمولا نزدیک به قیمت روزهای آخر پذیره نویسی حق تقدم هاست.

*معایب*	*مزایا*
زمان بر بودن فرآیند	تزریق نقدینگی به شرکت
مقاومت سهامداران در واریز ارزش اسمی هر سهم	سرعت گرفتن فرآیند های توسعه ای
	کمک به بهبود سود آوری در بلند مدت

افزایش سرمایه به روش جایزه یا سود انباشته

هیئت مدیره شرکت ها به دلایل مختلف و طبق قانون تجارت شرکت ها درصدی از سود شرکت را به صورت انباشته نگه داری می کنند. این سود در حسابی تحت عنوان سود انباشته در صورت های مالی شرکت ثبت می شود. این سود متعلق به سهامداران است. همچنین در شرکت های زیان ده این انباشته میتواند به صورت زیان انباشته نیز باشد..

در روش سود انباشته عملا جریان نقدینگی جدید به شرکت وارد نمی شود. پس به دلیل اینکه سهامداران پولی برای سهام جدید خود پرداخت نمی کنند به سهامی که به این روش به سهامدار تعلق می گیرد، سهام جایزه هم گفته می شود. در روش سود انباشته درصد مالکیت سهامدار در شرکت تغییری پیدا نمی کند. یعنی به همان نسبت که سرمایه شرکت زیاد می شود تعداد سهام سهامدار نیز افزایش پیدا می کند. از نظر تئوریک میزان دارایی شما نیز تغییری نمی کند، یعنی به همان نسبت که تعداد سهام شما زیاد می شود قیمت سهام کاهش پیدا می کند.

*معایب*	*مزایا*
عدم ورود نقدینگی جدید به شرکت	سرعت گرفتن فرآیند های توسعه ای
	کمک به بهبود سود آوری در بلند مدت

افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی:

در حسابداری تعهدی ارزش دارایی‌ها به بهای تمام شده تاریخی یعنی قیمت‌هایی که خریداری شده‌اند ثبت می‌‍‌شوند. در کشورهایی نظیر ایران پس از گذشت حتی چند سال از تاسیس شرکت، دارایی‌های ثابت مشهود ارزشی بسیار متفاوت از آنچه ثبت شده‌اند پیدا می‌کنند. این شرکت‌ها می‌توانند دارایی‌های ثابت مشهود خود را نظیر زمین، ساختمان، ماشین‌آلات و تجهیزات، سرمایه‌گذاری‌ها و… مورد تجدید ارزیابی قراردهند تا با به روز شدن دارایی‌ها در ترازنامه موجب شفافیت بهتر صورت‌های مالی و تصمیم‌گیری بهتر سهامداران درخصوص ارزش ذاتی شرکت شوند.

دلایل افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها

برای بررسی دلایل افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها شرکت‌هایی که اقدام به این نوع افزایش سرمایه می‌کنند را به سه دسته طبقه‌بندی می‌کنیم:

۱) شرکت‌هایی با حاشیه سود مطمئن و وضعیت عملیاتی خوب

۲) شرکت‌های دچار بحران مالی اغلب ورشکسته (مشمول ماده ۱۴۱)

۳) بانک‌ها، بیمه‌ها و موسسات مالی.

شرکت‌هایی با حاشیه سود مطمئن و وضعیت عملیاتی خوب

گاهی شرکت‌های قدیمی که سرمایه اسمی کمی دارند به منظور استفاده از ظرفیت بدهی خود و دریافت تسهیلات مالی بیشتر اقدام به افزایش سرمایه از این محل می‌کنند. افزایش سرمایه برای چنین شرکت‌هایی که از نظر عملیاتی وضعیت با ثبات و مطمئنی دارند و از حاشیه سود قابل توجهی برخوردار هستند مطلوب است و می‌تواند ظرفیت استفاده از بدهی شرکت‌ها را افزایش داده و منافع بیشتری برای سهامداران فراهم آورد.

شرکت‌های دچار بحران مالی

شرکت‌های مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت برای خروج از شرایط ورشکستگی اقدام به این کار می‌کنند. همچنین شرکت‌های دارای نسبت بدهی بالا (بدهی به حقوق صاحبان سهام) توانایی دریافت وام جدید را ندارند اقدام به این افزایش سرمایه می‌کنند. بنابراین شرکت با افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها وضعیت ساختار سرمایه را سر و سامان داده و با کاهش نسبت زیان انباشته به سرمایه از مشمولیت قانون ورشکستگی (ماده ۱۴۱ قانون تجارت) خارج می‌شود؛ همچنین می‌تواند برای تامین مالی مجدد از محل دریافت وام‌های جدید، نیز اقدام کند اما این کار با افزایش هزینه‌های مالی همراه است. اگر در ادامه شرکت عملکرد مناسبی نداشته باشد افزایش هزینه‌های مالی می‌تواند بار دیگر بر مشکلات شرکت افزوده و بحران شرکت را شدیدتر کند.

بانک‌ها و بیمه‌ها

برای بانک‌ها و بیمه‌ها افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها می‌تواند مفید باشد. زیرا در بانک‌ها افزایش سرمایه اسمی در ترازنامه موجب بهبود نسبت کفایت سرمایه و افزایش قدرت وام‌دهی می‌شود. همچنین در بیمه‌ها نیز افزایش سرمایه اسمی می‌تواند قدرت بیمه‌ها را برای افزایش میزان سرمایه‌گذاری بالا ببرد.

نکات مهم موجود در این نوع افزایش سرمایه

– طبق استاندارد حسابداری شماره ۱۱ ایران، تجدید ارزیابی دارایی‌های ثابت مشهود مجاز است. در صورت اتخاذ این روش از سوی شرکت، هر ۳ تا ۵ سال باید تکرار شود. (سرمایه‌گذاری‌ها یک سال) اما با توجه به اینکه انجام تجدید ارزیابی دارایی‌های ثابت مشهود مستلزم تحمل هزینه‌های قابل توجه مثل پرداخت مالیات است، شرکت‌ها به آن رغبتی ندارند مگر اینکه مجبور باشند.

– مبلغ تجدید ارزیابی (درآمد غیر‌عملیاتی تحقق نیافته ناشی از تجدید ارزیابی) مستقیما با عنوان مازاد تجدید ارزیابی ثبت و در ترازنامه به‌عنوان بخشی از حقوق صاحبان سرمایه طبقه بندی می‌شود و در صورت سود و زیان جامع انعکاس می‌یابد، بنابراین سودی در صورت سود و زیان شناسایی نمی‌شود.

*معایب*	*مزایا*
عدم تغییر ارزش ذاتی شرکت	انضباط در صورت های مالی
عدم ورود نقدینگی جدید به شرکت	به روز شدن ارزش دارایی های شرکت
	افزایش قدرت دریافت وام توسط شرکت