نرخ بهره و همه چیز درباره آن
فهرست مطالب ...
نرخ بهره یکی از مهم‌ترین شاخص‌های فارکس می‌باشد. دوستانی که مقاله آموزش اقتصاد از پایه بخش دوم و سوم را مطالعه کرده باشند می‌دانند بازار فارکس یکی از بازارهای مهم جهانی است. دقت کنید که سرمایه‌گذاران این بازار نیز افراد بزرگ و دولت‌ها هستند. به همین دلیل شناخت شاخص‌های این بازار بسیار مهم است. در این مقاله قصد داریم شما را با نرخ بهره که هم در بازار فارکس و هم در معاملات بانکی داخلی کاربرد دارد آشنا کنیم. با ما همراه باشید.
نرخ بهره چیست؟
اگر بپذیرید که پول دنیا را روی انگشتان خود می‌چرخاند؛ باید بپذیرید نرخ بهره نیز پول را به گردش در می‌آورد. دلار مثال خوبی در این زمینه است. نرخ بهره بالاتر در آمریکا موجب جذابیت دلار به عنوان ارز معاملاتی می‌شود. در این حالت سود از پس‌انداز بیشتر می‌شود؛ در نتیجه تقاضا افزایش می‌یابد. با توجه به این موضوع می‌توان گفت کشورهایی که نرخ بالاتری از بهره دارند؛ سرمایه‌گذاران خارجی بیشتری جذب می‌کنند. این کشورها در بلندمدت شاهد افزایش ارزش نرخ ارز خود خواهند بود.
نرخ بهره چگونه عمل می‌کند؟
در اقتصادهای رو به نزول شرکت‌ها نگران آینده می‌شوند. در این حالت سرمایه‌گذاری خود را کاهش می‌دهند. بانک مرکزی در این زمان نرخ میان بانکی بهره را کاهش می‌دهد. این امر بانک‌های کوچک را ترغیب به قرض گرفتن از بانک مرکزی می‌کند. چراکه سود کمتری باید پس بدهند. این عمل را نرخ بهره یا نرخ رغبت می‌نامند.
با کاهش نرخ سود پایه بانکی که در دست بانک مرکزی است؛ بانک‌های تجاری نیز نرخ بهره خود را کم می‌کنند. در این حالت قرض گرفتن از این بانک‌ها به صرفه‌تر می‌شود. در نتیجه این عمل موجب سرمایه‌گذاری و پرداخت بیشتر و در نهایت رشد اقتصادی می‌شود.
پیامدهای کاهش نرخ بهره
کاهش نرخ سود بانکی موجب کاهش هزینه وام‌ها می‌شود. کسب‌وکار کوچک و مصرف‌کنندگان زمانی که وام هزینه کمتری داشته باشد؛ پول بیشتری خرج می‌کنند. این کار به گرم شدن تنور اقتصاد کمک شایانی می‌کند.
کاهش نرخ بهره به این معنی است که دیگر پول درون بانک کار نمی‌کند. بنابراین به صرفه‌تر است به جای ذخیره پول در بانک، آن را وارد صنایع دیگر کنید.
زمانی که بانک‌ها به پول ارزان‌تری دسترسی داشته باشند؛ می‌توانند هزینه وام مسکن خود را کاهش دهند. در این حالت است که افراد بیشتری می‌توانند خانه‌دار شوند. البته دقت داشته باشید که این کار موجب افزایش قیمت مسکن می‌شود؛ چراکه تقاضا در این بازار را زیاد می‌کند. گردش پولی که در بازار مسکن ایجاد می‌کند بازهم موجب رشد اقتصادی و رفاه عمومی می‌شود.
کاهش نرخ ارز از دیگر پیامدهای کاهش این نرخ می‌باشد. فرض کنید سوئد نرخ بهره خود را کاهش دهد. در این حالت نگه‌داشتن پول در سوئد دیگر به‌صرفه نیست. بنابراین موجب کاهش تقاضا و در نهایت کاهش ارزش این ارز خواهد شد.
از مهم‌ترین معایب کاهش این نرخ فرار سرمایه‌گذاران است. چراکه سرمایه‌گذاران به دنبال سود بیشتر هستند. بنابراین پول خود را به کشورهای دیگر انتقال می‌دهند.
صادرکنندگان زمان کاهش این نرخ فرصت رقابت بیشتری پیدا می‌کنند. برای مثال می‌توان به شرکت سواچ که یک تولیدکننده ساعت سوئدی است توجه کنید. اگر فرانک در برابر یورو قدرت بگیرد؛ عمده‌فروشان ساعت فرانسه برای خرید ساعت‌های این شرکت و پرداخت به فرانک، نیازمند یورو بیشتر هستند. به دلیل ارزش بیشتر فرانک در این حالت، بنگاه‌های اقتصادی سوئیس توان رقابت کمتری پیدا می‌کنند.
پیامدهای افزایش این نرخ در اقتصاد
زمانی که بازار انتظار افزایش این نرخ را دارد؛ ارز نیز به استقبال می‌رود. البته در این مورد استثناهایی هم وجود دارد. برای مثال اگر کشوری این نرخ را کاهش دهد تا از سقوط ارز جلوگیری کند. برای مثال می‌توان به بحران بین روسیه و اکراین اشاره کرد که روسیه مجبور شد این نرخ را از ۱۰٫۵% به 17% افزایش دهد. همه پول‌های بانک‌های روسیه در حال خارج شدن بود و روسیه این کار را انجام داد تا از سقوط روبل جلوگیری کند.
نرخ بهره و جریمه در ایران و جهان
بسیاری از کشورهای اروپایی اعلام کردند بانک‌های آنها نرخ بهره را به زیر صفر کاهش دادند. به مثال‌های زیر توجه کنید:
- دانمارک 0.75-
- سوئد 0.25-
- سوئیس 0.75-
بانک مرکزی اروپا در سال 2014 اعلام کرد بهره را کاهش می‌دهد تا بانک‌های محلی به پرداخت وام ترغیب شوند. در نتیجه بانک‌های بین‌المللی مشتریان خود را به اجبار برای پرداخت هزینه نگهداری پول در بانک مرکزی اروپا کردند. دو دلیل باعث شد تا مشتریان این بازده منفی را بپذیرند: 1. نگه داشتن پول زیاد در بانک‌های کوچک ریسک زیادی داشت. 2. تبدیل این پول یا انتقال آن به جای دیگر سخت بود. چراکه بسیاری از این بانک‌ها در معاملات ارزی ماهر نبودند. البته راه دیگر نگهداری در بالشت بود که آن هم خطرات خاص خود را داشت.
اقتصاددانان معتقدند نرخ منفی بهره قابل‌اعمال نیست ولی اتفاق می‌افتد. این نرخ اگر منفی باشد؛ سیگنال ناامیدی از روش‌های احیای قدیمی اقتصاد است. نرخ منفی این شاخص تاکنون در منطقه‌ای به بزرگی اروپا رخ نداده بود. کشورهای نظیر دانمارک نیز دلایل متفاوتی داشتند. عضو منطقه یورو نبودند و باید برای خروج از فشار یورو کاری می‌کردند.
این نرخ را چه کسی کنترل می‌کند؟
این نرخ توسط بانک‌های مرکزی کنترل می‌شود. نرخ مؤثر بر بازار فارکس نیز از بانک‌های زیر دستور می‌گیرد:
- بانک مرکزی فدرال آمریکا
- بانک مرکزی اروپا
- بانک انگلستان
- بانک ژاپن
- بانک ملی سوئیس
- بانک کانادا
- بانک استرالیا
- بانک نیوزلند
زمان‌بندی نرخ بهره
معامله گران نوک قله و برتر به دنبال سیگنال‌های افزایش یا کاهش این نرخ می‌روند. آنها انتظار خبر افزایش یا کاهش این شاخص را نمی‌کشند. از این رو به قوانین زیر خوب دقت کنید.
اولین قانون این است که بدانید اگر کشوری اقدام به افزایش این شاخص می‌کند زمانی که این نرخ بسیار پایین است؛ بدانید به دنبال جذب سرمایه‌گذار است. این سیگنال حتی زمانی که نرخ این کشور کمتر از دیگران باشد هم صدق می‌کند.
قانون دوم می‌گوید باهوش باشید و سعی کنید سمت ارزی بروید که در کمترین زمان بیشتری افزایش نرخ را تجربه خواهد کرد.
نرخ بهره یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها در اقتصاد بین‌الملل است. این نرخ که توسط بانک‌های مختلف تعیین می‌شود؛ تأثیر به سزایی در وضعیت اقتصادی کشور دارد. در صورتی که با بازارهای جهانی آشنا نیستید؛ پیشنهاد می‌کنیم سری مقالات آموزش اقتصاد از پایه را از ابتدا تا انتها بخوانید. دقت داشته باشید که می‌توانید بهترین‌ها را رایگان بیاموزید فقط کافی است با بهترین‌ها آشنا باشید!
